Doberman Damızlık Testi (ZTP)

DOBERMANN ZTP

ZtP, Almanca "Zuchttauglichkeitsprufung"ın kısaltmasıdır. İngilizce BST (Breeding Suitability Test); Türkçe'ye de Üretim/Damızlık Yeterlilik Sınavı olarak çevrilebilir. ZTP’nin amacı, ırk standartlarına göre, ırk konusunda doğru köpekleri tespit etmek ve üretime uygun olmayan köpekleri üretim programından elemektir. ZTP ünvanı sadece, ırk hakemlerince verilebilir. ZTP en az 10 köpeğin katılımı ile gerçekleştirilebilir. Bir günde değerlendirmeye alınabilecek köpek sayısı ise en fazla 20’dir. DV’ye (Dobermann Verien) yapılacak ZTP test başvuruları, ZTP test başkanının ismi, hakemin ismi, son başvuru tarihi ile birlikte testi yapacak olan kulübün adı, adresini de içermelidir. Tabii testin tam yeri ve başlangıç saati de belirtilmelidir.

ZTP’lerden alınan sonuçlar, schutzhund sonuçları ile tesadüfen uygun olsalar bile birbirine bağımlı tutulamazlar. ZTP ancak, test günü en az 8 köpek mevcut ve test mekanı test için uygun addedilmişse başarılı olacaktır. ZTP hakemi mekanın uygunluğunu tespit etmekten sorumludur. Irk standartlarına göre üretilmiş, Kalça displazisi için düzgünce röntgeni çekilmiş DV’nin tüm Dobermann’ları ZTP’ye katılmaya hak kazanır. Röntgen sonuçlarının test günü teslim edilmesi zorunludur.

Ayrıca, yabancı uyruklu Dobermann’lar için başarılı bir itaat (BH Testi) gereklidir. Sahipleri Almanya’da kalıcı bir ikâmetgaha ve uygun aktarım kağıtlarına sahip olmalıdır. Bütün DV koşulları sağlandığı müddetçe yabancı uyruklu Dobermanlar’ın hepsi ZTP testine katılabilirler.

ZTP köpek katılımı için minimum yaş sınırı 14 aydır. Herhangi bir ZTP’ye katılmış ve yaşı gizlenmiş köpekler (testi geçemezler) bekleme müddetleri bitince bir sonraki teste katılırlar. İki kez ZTP’yi geçmeyi başaramamış köpekler üçüncü kez teste girme şanslarını yitirirler.

Test toplantı başkanı, gerekli dökümanları kontrol eder ve test kağıtlarını hazırlar. Test için gerekli olan tüm ekipmanı sağlamakla birlikte tüm testin eksiksiz tamamlanmasından da sorumludur. Uygun bir Schutzhund yardımcısı da hazır olmalıdır. Test için bir sigorta yapılmalıdır. Testi hiç bir şekilde rahatsız etmemeleri için test alanındaki bütün köpeklerin kontrol altında tutulmaları şarttır. Testin hiç bir evresinde sivri uçlu tasmalara izin verilmemektedir.

Test Prosedürleri

1) Uygunluk Sınıflandırma Sınavı

2) Mizaç Testi

Eleme sebepleri bu yazının en sonunda görüşülür. Agresif, ürkek ve korkunç diye tabir edilecek köpekler üretimden uzaklaştırılır.

3) ZTP Sınıflandırma Kararı ve Anonsu

Eğer ZTP testi, aynı hakem ile uygunluk şovundan bir önce yapılıyorsa ve aynı köpek hem uygunluk şovuna hem de ZTP’ye katılıyorsa, ZTP sınıflandırma sonuçları uygunluk şovu günü anons edilir. Köpekler, önce dişiler olmak üzere teste girerler. Hakemin gözlemleri ZTP kağıtlarına girilir ve test toplantı başkanı tarafından imzalanır. Hakemin uygunluk ve mizaç sınıflandırma kararları tartışılmaz. Resmi hatalara ait itirazlar, test günü toplantı başkanına belirtilmelidir. Eğer bir çözüm sağlanamazsa, durum bir karar alınması için DV yönetim kurulunun huzuruna çıkartılır. ZTP sınıflandırılması, köpeğin üreme zamanı DV komitesince yeni keşfedilmiş ve/veya önceden gizlenmiş genetik sorunlardan dolayı iptal edilmediği sürece uygulanabilir. ZTP testi sınıflandırılmasında olabilecek herhangi bir iptal, köpeğin sahibinin sicil mektubuna yazılma şartı ile yapılabilir. Hakemin kendi ve yakın ailesinin hiç bir köpeği, hakemlik yaptığı yarışmaya katılamaz. Test bitiminde sonuçlar köpeklerin sahiplerine, ortak sahiplerine veya bakıcılarına verilir. Bir suretinin 3 gün içinde DV’ye gönderilmesi, bir diğer suretinin de hakemlik yapan hakeme verilmesi gerekmektedir. Finansal konular derhal hesaplaşılacaktır.

Hakemlik Kuralları ve Performans Tüzükleri

ZTP testi başlamadan önce hakem tüm yarışmacılara kısaca testin anlam, amaç ve gerektirdiği egzersizleri açıklayan bir konuşma yapar. Testin ilk aşaması olarak yarışmacı ve köpeği hakeme rapor edilir. Test toplantı başkanı köpeğin şeceresinden ve mikrochip ya da tatoo'sundan hakikiliğini kontrol eder. Bakıcı ile yapılan bir konuşmada hakem kendisine sunulan köpeğin eğitimi, bakımı ve sahiplik konusunda mümkün olan değişiklikleri hakkında bakıcıyı bilgilendirir. Uygunluk değerlendirmesi yönetici kulübe atanan kılavuzun kuralları, düzenleri ve ırk standartları doğrultusunda yapılır. Yeteneği etkileyebilecek kusurlara özel ilgi gösterilmelidir. 

Örneğin: kuvvetsiz çene, uzun güçsüz bir sırt, ön ve arka bacaklarda kusurlar ve kötü hareketler. Köpeğin boyutlarındaki 2cm’ye kadar olan sapmalar hakem tarafından azaltılarak uygunluk sınıflandırılmasına gidilecektir. Daha büyük sapmalar ırk standartlarına göre kabul görmeyecektir. Dişleri ile ilgili kusurları olan köpekler – 42 dişten az dişi olanlar, diş renginde sapma olanlar, üst ve alt çenelerin ısırmada tam kapanmaması – ırk amaçlarına uygunsuz diye addedileceklerdir. Köpeğin ağzının incelendiği süre boyunca göstereceği uysallık da ayrıca not edilecektir. Çünkü bu kesin mizaç problemleri olup olmadığını gösterebilecek bir işlem olacaktır.

Erkek köpekler için gereken minimum puan: Çok iyi

Dişi köpekler için gereken minimum puan: İyi

Yukarıdaki video'da Tahi-Reme Demi'nin V1A ile geçtiği ZTP'yi izleyebilirsiniz.

Uygunluk değerlendirmesinden sonra hakem bakıcıyı, köpeğin tasmasını gevşek tutarak test alanı içerisinde yaklaşık 300 adımlık bir yürüyüşle farklı yönlere gitmesi konusunda yönlendirir. Son yürüyüş sırasında 4’ten 6’ya kadarlık bir grupta alana katılırlar. Grup üyeleri ilk katıldıklarında sabit dururlar fakat sonra hepsi farklı yerler alırlar. Sonra hakem bakıcıya köpeği ile bu grup üyeleri arasında yürümesini ve/veya grup üyelerinin köpeğe doğru yürümelerini söyler. Bu yürüyüşlerin günlük hayatta yaşanan şeylerden örnekler teşkil etmesi beklenir. (Örneğin; bir yabancı ile karşılaşmak, el sıkışmak, yere bir nesne düşürmek, bir şemsiye açmak gibi.) Yukarıda bahsedilen egzersiz boyunca köpeğe bir tehdit oluştururcasına üzerine gidilmemesi bilhassa önemlidir. Bu, köpeğin değerlendirilmesinde önemli olacak kendine güveni, korkusuzluğu, mizacı, itaati ve bilincini kelimenin tam anlamıyla etkileyecektir. Bundan sonra hakem, bakıcıya köpeğini çözmesi için önceden karar verilmiş yere yönlendirir. Burada bakıcı, köpeğine hiç bir itaat komutu vermeden – “Down” veya “Platz" ("Yat") gibi – bırakır ve görüş alanından çıkar. Köpek ve bakıcısı alana doğru yürürken, yakşalık 15 adımlık bir alandan havaya 6mm’lik bir fişek ile iki kere ateş edilir. Silaha karşı ürkek köpekler (gun-shy) ırk standartlarına göre uygunsuzdur. Silaha karşı duyarlı olanları (gun-sensitivity), ürkek olanlarına göre çok daha saygıdeğer bulunmaktadır.

Köpeğin bulunduğu alana ulaşım her yandan özgürce yapılabilmelidir. (Örneğin; duvarlardan, çitlerden v.s.’den uzak.)

- Köpek 5 dakikalığına kendi başına bırakılır. Hakem köpeğe belli bir mesafeden 5-8 adım kalacak şekilde yaklaşır, köpeğe tehdit edici gelmeyecek şekilde yanından geçer veya 2-3 adımlık çevresinde dolanır.

- Önünde veya yanında durur ve yere bir egzersiz kitabı yada benzer bir şey düşürür. Köpeğin, bakıcısının yokluğunda göstereceği davranışlar özellikle gözlemlenir. Bundan sonra bakıcı gelip köpeğini alır ve test alanından çıkarır. Hakemin yönetimi dahilinde yardımcı kişi gizleneceği alana yönlenir.


Bölüm 1.

Hakem bakıcıyı, köpeğini belirli bir yönde yürütmesi için yönlendirir. Köpek tasmalı olmalıdır. Gene hakemin yönlendirmesi ile yardımcı saklandığı yerden çıkar ve bakıcı ile köpeğine önden saldırır. Köpek, koruyucu içgüdülerini göstermeli ve bakıcısını korumalıdır. Yardımcı sadece, köpek saldırıya tepki verdiği zaman tehdit etmeye başlayacaktır. Saldırı süresinde köpek hem sözlü hem de fiziksel olarak tehdit edilecektir fakat hiçbir sopa-vuruşu almayacaktır. Hakemin uyarısı ile yardımcı saldırılarını kesecektir.

Bölüm 2.

Yardımcı şimdi öbür tarafa dönüp, yaklaşık 50 adımlık bir uzaklıkta koşmaya başlar. Bakıcı köpeği sadece yakasından tutar durumda iken önce yardımcıya durması için bağırır ve sonra köpeği gönderir. Yardımcı öncelikle çok hızlı bir şekilde kaçar, fakat sonra 8-10 adım civarında bir mesafe kaldığında hakemin yönlendirmesi doğrultusunda döner ve köpeğe saldırmaya başlar. Yardımcı yeniden köpeği tehdit etmeye çalışır fakat burada bile sopa-vuruşları kullanılmamaktadır. Bakıcı uygun gördüğü taktirde köpeğini sözlü olarak cesaretlendirebilir. Hakemin uyarısı ile yardımcı saldırısını durdurur. Bakıcı köpeğini alır, yeniden tasmaya alır ve hakeme rapor eder.

Bölüm 1 Hakkında Notlar

Yardımcının tek parça olan bir korunma giysisi, pantalon veya ceketi giymesi çok önemlidir. Sopa tehdit amaçlı kullanılmalıdır ve çok sert olmamalıdır. Yardımcı bu test-çalışmaları için sigortalı olmalıdır. Yerel kulübe ait hiçbir köpeğin karışmaması için saklanma yerinin çok değişken olması şarttır. Arabalar, köşeler, ağaçların/çalıların veya duvarların girintileri bu amaçla seçilebilir. Yardımcı sadece hakemin talimatları yönünde hareket etmekle yükümlüdür. Bir başka deyişle, saldırıya ve bitiş-pozisyonuna hakem tarafından karar verilir. Saldırı her zaman bakıcıya doğru yönden gelmelidir, köpeğe değil. Eğer köpek saldırıya karşılık verirse yardımcı köpeğe dönüp onu sözlü ve fiziksel olarak tehdit etmeye başlar. Sopa sadece tehdit amaçlı kullanılır, ama asla gerçekten köpeğe vurulmaz. Köpeğin, yardımcıyı kolu dışında her yerinden ısırmasına izin verilir.

Bölüm 2 Hakkında Notlar

Yardımcı kesinlikle 50 adımlık bir uzaklığa gitmelidir. Hakem yardımcıya, köpeğe ne zaman saldırmaya başlayacağı konusunda ve ne zaman sözlü ve fiziksel tehdit edeceği konusunda yol gösterecektir. Sopa gene sadece tehdit amaçlı kullanılmalıdır.

Karakter Sınıflandırması
Dört olası sınıflandırma vardır.

1A
1B
Held-Back
Irka Standartlarına Uygun Değil

1A
Tamamen doğru olan köpekler. “A1” sadece testin statik ve saldırı periyodunda eksiksiz bir izlenim bırakan köpeklere verilir.

1B
Kafi olan köpekler. “1B” testin statik kısmında kabul edilebilir performans ve biraz koruyucu ve savaşmacı drive’lar gösteren köpeklere verilir.

Held-Back Eğer mizacına ve ırka-uyumuna bağlı olarak tavırlarında yeteri kadar şüphe varsa köpek “Held-Back” olarak sınıflandırılacaktır. Böyle sınıflandırılmış bir köpek, 3 aylık bekleme süresi dolmadığı taktirde başka bir hakeme gösterilemez. Bir köpek sadece bir kere “Held-Back” diye sınıflandırılabilir.

Irk Standartlarına Uygun Değil

Ürkek, sinirli ve gergin köpekler ırk standartlarına uygun değillerdir.

Kaynaklar: 
http://freeweb.supereva.com/dobermannkenneldel.freeweb/ztp.htm?p
http://www.youtube.com/watch?v=xl_0Xpc8StU

Çeviri: Zeynep Artuner (2007)
Düzenleme: Oktay GÜLSAÇAN (2008)