Yine hakkında çok konuşulan, ancak pek çok yanlış bilginin ortalıkta kol gezdiği konulardan biridir. İleri itaat eğitimi, köpeğin bir sevk kayışına bağlı olmaksızın temel itaat eğitiminde öğrendiği ve pekiştirdiği komutları, komutlarını alması ve buna birkaç önemli komut daha eklenmesidir.
Şunu unutmamalısınız, temel itaat eğitimi almış bir köpeğin tasmasını açtığınız anda köpek, sahibinin yanından uzaklaşıtığı noktada temel itaat komutlarının uygulanması imkansız hâle gelir, bunun sebebi, köpeğin bu komutları sahibin yanında almaya koşullanmış olmasıdır. İşte bu nedenle ileri itaatin ilk aşaması köpeğin uzak mesafelerde, ne yapıyor olursa olsun yaptığı eylemi bırakıp sahibin yanına gelmesini ya da ona dikkatini vermesidir. İleri itaati; köpeğin, sahibini gerçek anlamda lider olarak benimsemesi olarak tanımlayabiliriz. Ortamda fiziksel bir bağ, kayış olmasa bile köpek liderlik bağıyla sahibine, yani lidere bağlıdır.
Bir köpeğin bilmesi gereken en önemli komut "gel" komutudur. Şayet köpeğiniz yanınızdaysa, onu kontrol edebilirsiniz; değilse ve gelmemekte direniyorsa, köpeğinizin tasmasını açmak sizin için büyük bir problem demektir.
"İleri İtaat Eğitiminden sonra köpeğimi tasmasız gezdirmek istiyorum."
İleri itaat talebiyle bana başvuran nice köpek sahibinin ilk aklından geçen bu oluyor. "Köpeğin kayışını tutarak yürümek bir köpek sahibi için neden yük gibi görünüyor?" sorusunun cevabı, şüphesiz köpeğin tasmadayken olması gerektiği gibi yürümemesidir. İleri itaat eğitimi, köpeğin toplum içinde sevk kayışı olmadan gezmesi için verilen bir eğitim değildir. Bu eğitimi almasının çeşitli sebepleri var elbette, bunlar:
2. Koruma, Arama&Kurtarma gibi branş eğitimlerinde hem zorunlu tutulduğu, hem de köpeğin uzaktan komut alabilmesini sağlamak için.
Temelde bu iki sebepten ötürü ileri itaat eğitimi, en azından kısmen her köpeğe verilmelidir. Çünkü hepimiz köpeğimizi sosyalleştirmek için parklara, bahçelere, topluma açık alanlara gidiyor ve köpeğimizin koşup oynaması için tasmasını açmak istiyoruz. Ancak tasması açılan pek çok köpek daha o dakika kontrol dışına çıkıyor. Ancak ileri itaat eğitiminin amaçları arasında, toplum içinde köpeğin tasmasız dolaşması yok. Zira neredeyse dünyadaki tüm ülkelerde, bu zaten kanunlarla yasaklanmış durumda. Ülkemizde de köpeklerin ağızlıklı ve sevk kayışıyla dolaşmaları kanunlarla zorunlu tutulmuş durumda. Köpeğiniz ne kadar eğitimli olursa olsun, onun bir köpek olduğunu ve %100 itaat etmeyeceğini hatırlatmak istiyorum. En yüksek itaat yüzdesi olan köpeklerin bile öğrendiği komutlara itaat etme yüzdeleri %100'ü bulmuyor. Dolayısıyla köpeğinizin bir anlık hatası, ya da sizin bir anlık boş bulunmanız, belki de diğer insanların ve hayvanların köpeği kışkırtacak bir davranışı, hiç istenmeyen şekillerde sonuçlanabilir. Burada kötü senaryolarla gözünüzü korkutmak istemem ama köpekten tedirgin olan biri köpeği istemeden kışkırtacak davranışlarda bulunup daha sonra belinden silahını çekip köpeğinizi vurabilir, köpeğiniz bir an döneminde bir dişi köpeğin kokusuna kapılıp yola atlayabilir... Ya da köpeğiniz siz istemeden birine zarar verebilir. Bu ve bunun gibi pek çok riskten dolayı, köpeği toplum içinde (sokaklarda, kaldırımlarda, kalabalık parklarda) sevk kayışsız gezdirmek pek de akıllıca bir davranış değildir. İleri itaat eğitimi almış köpeğinizin tasmasını açtığınız zaman, komut alabileceği kadar mesafede bir güvenli alan olmalıdır. O güvenli alanda köpeğinizi tasmasız idare edebilmeli, o alanın dışına çıkmasına ise komutla müdahale edebilmelisiniz. Bunun haricinde yine sizin isteminiz dışında sevk kayışından kurtulan köpeği idare edebilmeniz içindir bu eğitim.
Pek tabii bu eğitimin koruma, arama&kurtarma, narkotik, patlayıcı madde gibi özel eğitimler için de zorunlu bir alt yapı olduğunu söylemiştik. Çünkü köpekler genellikle bu işlerini yaptıkları esnada sahiplerinden uzaktadırlar ve bu ciddi işlerin icrası sırasında köpek, uzaktan komut alabilmeli, sahibine itaat etmelidir. Ancak iş bittikten sonra yine köpek sevk kayışına alınır. Bu öncelikle köpeğin can güvenliği için alınması gereken bir tedbir.
Biz genellikle sahip odaklı çalıştığımız için, temel ve ileri itaat eğitimlerini bölerek sahibin ve köpeğin performansına göre eş zamanlı olarak ilerletiyoruz.Ancak sahip "ben köpeğimin tasmasını kesinlikle açmayacağım, açtığım alan da tamamen güvenli, ve bu alanda özgürce koşmasından başka bir beklentim yok" diyorsa sadece temel eğitimi yeterli görüyoruz. Onun dışında, her köpeğin bu alanda da belirli bir aşamaya gelmesini istiyoruz.
Eğer köpek sınav hazırlığı içerisindeyse ve sertifika almak için çalışıyorsa ona göre bir program izliyor, branş sınavlarına hazırlanan bir iş köpeği ise ona göre bir program, ya da ev köpeği ise ona göre bir program izliyoruz. Bu nedenle de bu eğitimin süresi, zorluğu ve öğretilecek komutlar ve bu komutların nizamilikleri değişkenlik gösteriyor. Örneğin Schh sınavına girecek bir köpeğin "yaklaş/yanıma" komutunu yerine getirirken 15 santimlik bir sapma bizim için önemliyken, bir ev köpeğinde bu denli önemli olmayabilir. Hatta sahibi hiç böyle bir komut öğretmek istemeyebilir. Ya da Arama&Kurtarma eğitimlerinde köpeğin sürünerek ilerlemesi bir komut olarak zorunluyken bu sizin için önemsiz ve gereksiz olabilir. İşte bu nedenle de "Şu, şu, şu komutları içerir." diye net bir bilgi vermek yanlıştır. Ancak genel olarak, sevk kayışsız yapılan tüm itaat komutları bu kapsamda yer alır. Günlük kullanım için olmasını tavsiye ettiğimiz komutlar ise şöyle:
- Gel: Köpeğin, o an ne yapıyorsa bırakıp, sahibinin yanına gelip, tam karşısında oturarak bir sonraki komut için hazır şekilde beklemesidir.
- Yanıma/Yaklaş: Köpeğin, "gel" komutunun ardından, sahibin sol yanında oturma pozisyonu almasıdır.
- İzle/Takip: Köpeğin, tasmasız biçimde sahibinin yanında, onun hızına ayak uydurarak yürümesi, o durduğunda durup oturması, hareket ettiğinde hareket etmesidir.
- Otur: Sahibin, yürürken verdiği "otur" komutuna köpeğin uyması, sahibin ise yürümeye devam etmesidir. İkinci bir komuta değin köpeğin bulunduğu yeri çeldirici ve dikkat dağıtıcılara rağmen korumasıdır.
- Yat: Köpeğin, durur, oturur, yürür ya da koşar vaziyetteyken "yat" komutunu icra etmesi, ikinci bir komuta kadar da pozisyonunu çeldiricilere ve dikkat dağıtıcılara rağmen korumasıdır.
Umuyorum bu yazı, ileri itaat kavramındaki kargaşayı netleştirmek için yeterli olmuştur. Zaman buldukça, bu komutların öğretilmesini de yine sizler için kaleme almaya çalışacağım.
Oktay GÜLSAÇAN
Çok Teşekkürler :)
YanıtlaSil