Premack İlkesi ve Köpek Eğitiminde Kullanımı

İzmir Köpek Eğitimi & Köpek Oteli

İzmir Köpek Eğitimi & Köpek Oteli

18 Ağustos 2013 Pazar

Premack İlkesi ve Köpek Eğitiminde Kullanımı

Köpek eğitiminde sahiplerin en çok dile getirdikleri yakınmaların başında “Komutu biliyor; ancak yapmıyor.” gelir. Köpek, her zaman sahibinin dediğinin aksine komutu tam olarak bilmiyor ya da çevresel faktörlere adapte edilmemiş olsa da bazı durumlarda bu yakınmada gerçeklik payı vardır. Sorun bu olsun ya da olmasın, Premack ilkesi, köpek eğitiminin temellerinden biridir ve pek çok yerde kullanılabilir çünkü köpeğin davranışlarını belirlenmiş bir yönde değiştirmenizde size yardımcı olacak bir tekniktir.

Premack’a göre, belirli bir anda, organizmanın yapmayı istediği davranışların hiyerarşik bir sıralaması vardır ve bu hiyerarşinin en üstünde, bütün olanaklar sağlandığında organizmanın doğal olarak yapacağı ilk faaliyet yer alır. Diğer faaliyetlerin ortaya çıkma olasılığı hiyerarşideki yerine bağlı olarak azalır.

Bu hiyerarşi içinde yer alan her davranış, kendinden üst bir faaliyet tarafından pekiştirilebilir ve kendinden daha alt düzeylerdeki faaliyetler için bir pekiştireç rolü oynar. Bu ikinci ifade Premack ilkesi olarak bilinir. (Cüceloğlu,1997,157)

Bu ilkeye göre organizmaya hiyerarşinin alt sıralarında yer alan bir davranışı yaptırmak için üst sıralarda yer alan bir ihtiyaç, pekiştireç olarak kullanlır ve bireyin en çok hoşlandığı ve tercih ettiği davranış, hoşlanmadığı ve tercih etmediği diğer bir davranışla koşullandırılır. Yani gerçekleşme olasılığı yüksek olan davranışlar, gerçekleşme olasılığı düşük olan davranışları kazandırmak amacıyla kullanılır.

Basit bir örnekle açıklayacak olursak, köpeğimiz “yerine” komutunu biliyor ancak uygulamak istemiyor. Aynı köpeğimiz preslenmiş kemiklere ise bayılıyor. Biz ise yerine geçtiğinde, onu preslenmiş kemikle ödüllendiriyoruz. Böylece yerindeyken, kemik kemireceğini öğrenen köpeğin, “yerine” komutunu uygulama sıklığı artıyor.

Burada önemli olan nokta, Premack ilkesinin kullanılabilmesi, köpeğin hangi faaliyetlerden daha çok hoşlandığını tespit edebilmemize bağlıdır. Bu teknikten yararlanmadan önce, onun yapmaktan hoşlandığı ve hoşlanmadığı davranışların hiyerarşik listesini oluşturmak zorundayız.

Bu ilkenin en büyük avantajlarından biri, hem köpeğin hem de sahibin istediğine ulaşmasıdır.

Açıklığa kavuşması istenen şey, köpeğin davranışı ödüllendirilmeye karar verilmişse, önce onun neyi ödül olarak algıladığını bilmenin gerektiğidir. Köpeğimizi iyi tanımalı ve keyif aldığı davranışların hiyerarşisini iyi belirlemeli, neyi ödül olarak algılayacağını tespit edebilmeliyiz
.


“Psikologlar pekiştirme miktarının öğrenme miktarının hızını etkileyeceğini düşünmüşler. Köpeğin yeni bir davranış öğrenmesini isteyen kişi ona önemli göreceği bir miktarda ödül vermelidir. Köpeğin kedi kovalamaktan vazgeçmesine altenatif olarak ödül bisküvisi vermeye niyetlenen" kişi, büyük bir olasılıkla, köpeğe iyi bir ödül ortamı yaratmamaktadır.



Premack İlkesi Kullanarak Köpeğimize “Gel” Komutunu Öğretmek

Temel düzeyde köpeğini eğitmeye çalışan bir köpek sahibi için Premack ilkesinin basit kullanımlarından biri “Gel” komutunun öğretilmesidir.

1. Köpeğinizi 8-10 metrelik bir kayışla bağlayın ve köpeğinizi yanınızda tutun.
2. En sevdiği oyuncaklardan birini köpeğinizin göreceği şekilde 10-12 metre uzağa atın.
3. Köpeğiniz heyecanla oyuncağa gidecektir ve muhtemelen bu esnada vereceğiniz “Gel” komutuna itaat etmeyecektir. Bu nedenle onu oyuncağa ulaşmasına az bir miktar kala kayışla durdurun ve oyuncağına ulaşmasına izin vermeyin.
4. Daha sonra köpeğinize “Gel” komutu vererek birkaç adım geri çekin.
5. Köpeğiniz size döndüğünde ise onu heyecanla sevin ve oyuncağına gitmesine izin verin.

Böylece Premack ilkesini kullanarak köpeğinizin çok istediği oyuncağa ulaşması için önce sizin “gel” komutunuza uyması gerektiğini öğretebilirsiniz. Başlangıç için kayış kullanmanız zorunludur, zamanla köpeğiniz sesli komutunuza itaat etmeyi öğrenecektir.

Premack İlkesi Kullanarak Odaklama Çalışmak

Orta düzeyde köpeğini eğitmeye çalışan bir köpek sahibi, referans noktasının kendisi olmasını ister ve köpeğin bir hareketi sergilemeden önce kendisine bakmasını, odaklanmasını ister. Bunun için:

1. Köpeğinizi 8-10 metrelik bir kayışla bağlayın ve yanınıza yedekleyin.
2. En sevdiği oyuncaklardan birini 7-8 metre uzağa atın.
3. Köpeğiniz yanınızdan ayrılmak isterse buna izin vermeyin. Bu esnada hiçbir komut vermeyin.
4. Köpek, inatla çekmeyi sürdürecektir ancak yerinizden kıpırdamayın.
5. Bir süre çeken köpek (eğer sizi yoracak düzeyde zorluyorsa küçük bir “pişt” sesi kullanabilirsiniz ancak ilerleyen egzersizlerde yapmamaya özen gösterin.) size baktığında “Git” diyerek gitmesine izin verin. Eğer köpeğiniz gitmezse bir adım atarak teşvik edin. Oyuncağı aldığında ise aferin diyerek heyecanla oynayın.
6. Size bakma süresini her seferinde uzatın ve oyuncağı attığınızda 3-4 dakika boyunca sizi referans alan bir köpeğiniz olana dek egzersizi sürdürün.

Premack İlkesi Kullanarak İtaat Çalışmak

İleri düzeyde bir eğitim istiyorsanız (elbette köpeğinizin belli bir seviyede olması gerekiyor) Premack ilkesinden faydalanarak köpeğinize pek çok komutu yaptırabilirsiniz.

1. Köpeğinizi 3-4 metrelik bir kayışla bağlayın ve yanınıza yedekleyin.
2. Çok sevdiği bir yiyeceği ya da oyuncağı belli bir mesafeye, onun görebileceği şekilde yerleştirin.
3. Daha sonra “Otur”, “Gel”, “Yat”, “Dur”, “Takip” gibi bildiği pek çok komutu yapmasını isteyin.

4. Yeterli gördüğünüz noktada köpeğinizin yiyeceği veya oyuncağı alması için kayışını bırakın.
5. Burada önemli olan nokta, köpeği çok zorlamadan her gün istenenleri zorlaştırmaktır.
6. Belli bir düzeye geldiğinizde kayışsız çalışabilirsiniz.

Premack ilkesini at-getir oynamakta, köpeğinizin sizi karşılarken üstünüze atlamasını engellemek için, yemeğine atlamamasını öğretirken vb. yaratıcılığınızı kullanabildiğiniz her yerde uygulayabilirsiniz.

Aşağıdaki videoda Premack ilkesiyle çalışılan oldukça inatçı bir Staffordshire Terrier görüyoruz. 2-3 dakikalık videoda 15 dakika içinde köpeğin nasıl değiştiğini gözlemleyebilirsiniz.


Premack İlkesi Uygulanırken Dikkat Etmeniz Gerekenler

1. Köpek tarafından zorlanmadan yapılan davranışlar belirlenmelidir. Şayet köpeğiniz istediğinizi her koşulda yapmayı reddediyor ise bunun nedenlerini araştırmalısınız.

2. İstenilen davranış yapıldığında ödül derhal verilmelidir. Ödüllendirmede aksama ve tereddüt egzersizleri başarısız kılar.

3. Ödüller somut şeylerden daha çok eylem içerikli olmalıdır. Ödül bisküvileri yerine oyun oynamasına, koşmasına izin vermek gibi.


Köpeğinizle beraber iyi haftalar dilerim.
Oktay GÜLSAÇAN
Köpek Eğitmeni
İzmir - 2013

Hiç yorum yok

Yorum Gönder

Error 404

The page you were looking for, could not be found. You may have typed the address incorrectly or you may have used an outdated link.

Go to Homepage