Nosework ve Scentwork nedir, Köpeğimize Ne Faydası Var?

NOSEWORK - SCENTWORK YA DA KÖPEKLER İÇİN BURUN EGZERSİZLERİ

Hepimiz artık biliyoruz ki koku duyusu köpeklerin en önemli duyusu! Üstelik de insandan kat be kat daha iyi koku alabiliyorlar. Köpek beyninin büyük bir kısmı koku duyusunun çalışması için kullanılır. İnsanların burnunda yaklaşık beş milyon koku alma hücresi bulunurken köpeklerde bu sayı 200 milyona kadar çıkar. İnsan burnunda koku alma bölgesinin genişliği 5 santimetrekare iken, bu alanın köpeklerde 150 santimetrekare olduğu biliniyor. Farklılık ve köpekler için koklamanın önemi sadece oranlarla ilgili değil elbette, köpeklerin burunlarının çalışma prensibi de insanlarınkinden daha farklı. Nefes alma ve koku alma faaliyetleri insanlarda olduğu gibi bir arada gerçekleşmez. Hava, köpeğimizin burnundan girdikten sonra, biri nefes almak, biri koku almak için işlev gören 2 ayrı bölüme gider. Yani soluk alıp vermesi köpeğin aldığı kokuyu analiz etmesini engellemez hatta verdiği nefesin de yeni kokuların girmesine yardım ettiği düşünülmekte. Bu şekilde sürekli soluk alıp verirken bile koku alabilmektedirler. İnsanlar dünyayı algılarken nasıl görme duyusuna çok güveniyorsa, köpekler de koklama duyularını öne çıkarırlar. Köpekler kokuları aldıklarında sadece esansları ayırt etmeyi başarmıyor, aynı zamanda hormon ve feromonları da algılayabiliyorlar.Ve insanoğlu olarak binlerce yıldır onların koklama duyularından birçok alanda yararlanıyoruz. Yabancı hayvanların kokusunu almak, iz sürebilmek, ve bizleri yabancı insan ve hayvanlardan korumak, avların yerini göstermek ya da yaralı avları avcıya getirmek, kaybolmuş insanları bulmak, enkaz altında, çığ altında kalmış, ormanda kaybolmuş insanları bulmak, mayın, patlayıcı, narkotik madde gibi maddeleri bulmak gibi pek çok alanda köpeklerin burunlarından faydalandığımızı duymuşsunuzdur. Hatta kanseri tespit edebilen köpeklerle ilgili haberleri belki okudunuz. Ve yine pandemi sürecinde koklayarak hastalığı tespit edebilen köpekler eğitildi. Özetle köpeklerin üstün koklama yeteneklerinden hayatımızın pek çok alanında faydalanıyoruz. 

Koklamaya adanmış bu kadar büyük beyin kapasitesiyle, köpeğinizi koklamaya teşvik ederseniz ne kadar enerji yakabileceğinizi hayal eden bir grup insan (aslında 3 profesyonel köpek eğitmeni) uyuşturucu ve bomba tespit köpeklerinden esinlenmiş ve bu yeni spor dalını ortaya çıkarmışlar. Çünkü profesyonel olarak birer detektör olarak kullanılmasalar da tüm köpeklerin çok üstün koklama yetenekleri var ve günümüz köpekleri maalesef koklamaya yeterince zaman ayıramıyor.

Nosework, köpeklerin en doğal ve güçlü yeteneği olan koklama duyularına dayanan bir köpek eğitim yöntemi olarak tanımlanabilir. Nosework eğitimleri köpekleri hem zihinsel hem de fiziksel olarak meşgul eder. Nosework, köpeklerin burunlarını kullanarak belirli kokuları bulmasını ve takip etmesini öğretmek için kullanılan bir yöntemdir. Köpekler, doğaları gereği kokuları çok iyi algılar ve nosework eğitimi bu yeteneklerini kullanmalarını sağlar.

Nosework'ün köpekler için neden bu kadar faydalı olduğunu anlamak için, koklama eyleminin bir köpek için ne anlama geldiğini düşünmek önemlidir. İnsanlar gibi köpekler de çevrelerindeki dünyada gezinmek için beş nörolojik görme, koku, ses, tat ve dokunma duyusuna güvenirler. Bununla birlikte, biz insanlardan farklı olarak, koku, bir köpeğin açık ara en çok kullandığı duyudur.

Nosework'ün köpekler için faydaları arasında fiziksel aktivite, zihinsel uyarım ve güven oluşturma yer alır. Hem köpek hem de aile için nosework, ilişkilerini bir sonraki seviyeye taşımanın harika bir yoludur. Yurt dışındaki barınaklarda köpeklere zihinsel zenginlik sağlamak için nosework giderek daha fazla kullanılmaktadır ve nosework çalışmaları yeni ailelerini bekleyen köpeklerin zihinsel olarak sağlıklı kalmasına yardımcı olur ve hatta sahiplenilmelerine yardımcı bile olmaktadır.

Peki hangi köpekler NoseWork yapabilir? Aslında cevabı basit: "Tüm köpekler!". Nosework, yavru köpekler, yaşlı köpekler, yaralı veya fiziksel engelli köpekler, korkak ve tepkisel köpekler (evet, hemen hemen tüm köpekler) dahil olmak üzere tüm köpekler için eğlenceli bir arama etkinliğidir.

Nosework eğitimi, köpeklerin keşif, arama ve problem çözme, odaklanma gibi zihinsel becerilerini geliştirmek için kullanılabilir. Bu tür bir eğitim, köpeklerin kendilerini ödüllendirmelerini sağlar ve aynı zamanda onların zihinsel ve fiziksel olarak meşgul olmalarına yardımcı olur. Köpekler, kokuları ararken zorluklarla karşılaşabilir ve bu zorlukları çözmek için problem çözme becerilerini kullanmaları gerekir.

Nosework eğitimleri, köpeklerin fiziksel olarak da meşgul olmalarını sağlar. Köpekler, kokuları ararken yürüyebilir ve bu tür bir hareket, onların fiziksel olarak meşgul olmasını sağlar. Ayrıca, köpekler, kokuları ararken çok sayıda alanı ve mekânları keşfedebilir. 

Peki Nosework çalışmaları zor mu?

Hayır hiç zor değil. Köpeğinizin en doğal yeteneğini kullanmayı öğrendiğinizde ve ona bu konuda alan açtığınızda aranızdaki ilişkinin nasıl güçlendiğini göreceksiniz. Basitten karmaşığa pek çok nosework egzersizini evde, parkta, sokakta kendi kendinize öğretebilir ve uygulayabilirsiniz 

Scentwork ise nosework'e göre bir derece daha spesifik olarak tasarlandı. Nosework'te köpeğiniz temel olarak birinci derece bir uyaranla çalışırken, scentwork'te koşulsuz bir uyarıcı kullanılarak köpeğin daha komplike problem çözme yeteneği ve arama faaliyeti yürütmesi istenmiştir. Örneğin köpek için bir şey ifade etmeyen esanslı bir yağ kokusu kullanılır ve köpek bu kokuyu tespit ettiğinde ödüle ulaşır. Aslında detektör köpeklerin yaptığı işten farksız, ama daha ulaşılabilir ve eğlenceli.

Peki Nosework ve Scentwork çalışmalarının köpeğime faydası ne olur?

Aslında yukarıda pek çok kez değindik ama kabaca yine bahsedelim. Reaktivite problemi olan, özgüven problemi yaşayan köpeklerin davranış problemlerinin çözümünde nosework faydalıdır. Yüksek enerjili köpekler için muhteşem bir egzersiz yöntemidir. Köpeğinizin sizinle kurduğu ilişkiyi güçlendirir. Köpeğinizin öğrenme ve odaklanma becerisini geliştirir. 

Siz de vakit kaybetmeden köpeğinizle burun egzersizleri yapmaya başlamalısınız.