Irk Standardının Yorumlanması

Irk Standardı No 143/ 14.2.1994'un Fin Doberman Kulübü'nce Yorumlanması

Gösteri alanında bir Dobermann'ı değerlendirmede dikkat edilmesi gereken ana çerçeve Doberman'ın bir İŞ KÖPEĞİ olmasıdır. İş yapabilme kabiliyeti üzerinde olumsuz etkisi olacak hatalar dış görünümü etkileyecek hatalardan daha fazla cezalandırılmalıdır.


Genel Görünüm
Genel görünümde tek cümle bir çok şeyi anlatmaktadır: orta büyüklükte demek, tam olarak ne anlama geliyorsa o demektir, erkekler için 68-72 cm, dişiler için 63-68 cm. Dobermann'da olduğu gibi bir çok ırkta da boyut olarak büyüklük genel bir sorundur. Bahsedilen standarttaki yüksekliğin 2 cm eksiği veya 2 cm fazlası kabul edilebilir. Böyle bir köpeğin EXC (muhteşem) alması için tüm orantılarının ideal olması ve hiç büyük kusuru bulunmaması gerekmektedir.



Basit, soylu, elastik ve kaslı olan bir köpek tabi ki iş konusunda aşırı büyük ve çok geniş bir köpekten daha kullanışlıdır. Şunu unutmamalıyız ki, iyi bir iş köpeği, izlemesi güzel olan zayıf kemikli “toy dog”dan kesinlikle farklıdır.


Fin Dobermann Kulübü, standarttan boyutları veya diğer özellikleri ile sapan köpekleri değerlendirmede göz önüne almaktadır.


Kafa

Kafayı değerlendirirken, hakemler, köpeklerin kafalarının yanlardan olduğu kadar yukarıdan da bakıldığında kör bir takoza benzemesini beklerler. Alt çene güçlü olmalı ve üst kafa çizgileri ile kesişen kendi hattını oluşturmalıdır. Gösteri alanında görüyoruz ki, bazı köpeklerin alt çenesi alt dudakların hatta üst çenenin altında kaybolmaktadır. Bu tarz bir kafa, standarda uyumlu değildir ve bu tarz bir köpek ödüllendirilmemelidir. Isırma ve dişlerdeki hataların cezalandırılması, bizim fikrimizce, Dobermann'ların bu alanlarda sağlıklı olmasını sağlamıştır. Biz alman tipi cezalandırmayı ve bir tek dişin bile eksik olması durumunda kalite derecesine sıfır verilmesine karşıyız. Eksik dişe gelince, biz kalite derecelendirmesini her eksik diş için bir derece düşürmeyi tavsiye ediyoruz. Açık üstten kapanan ya da alttan kapanan ısırıklar ise daha ciddi değerlendirilmeli. Neredeyse eşit olan (orthognathism) ısırıklar bile “muhteşem” almayı hak etmemektedir. Eğer köpek diğer taraftan muhteşem kalitedeyse ve derecelendirmede 1 EH/ CG ise bu anlaşılabilir.

Eğer siyah tüylü bir köpek genel görünümü rahatsız edecek derecede açık renk gözlere sahipse, açık renkli gözler kalite derecelendirmesini düşürebilir. Kahverengi tüylere sahip köpeğin gözleri genelde kahverengidir, koyu veya açık olabilir. Ancak bazen, gözlerin gölgelerinin daha sarı olduğunu görüyoruz ve verdikleri ifadeyi göz önünde bulundurmalıyız. Gözler eğer dışarıya çıkıksa rahatsız edici olabilir. Tüm bu durumlarda genel görünüme yaptığı etki göz önüne alınmalıdır. Kulakların duruşu ile ilgili cezalandırmalarda sadece aşırı durumlar kabul edilebilir. Köpeğin estetiğine bakarken, biraz dağınık kulakların köpeğin iş yapmasına engel olmadığını hakemler göz önünde bulundurmalıdır. Kesilmemiş kulakların değerlendirmede duruşundan bahsedilmesini minnetle karşılarız.

İyi bir alt çene profilden bakıldığında görülebilmelidir.

Boyun
Basit kelimesi ırkın tamamına hitap eder. Sarkık ya da kabarık olmasındansa Dobermannın her özelliğinin sade olması gerekmektedir. Çenenin ya da boynun altından sarkan ekstra deri istemeyiz. Boynun duruşu da ayrıca önemlidir. Yaklaşık 45 derecelik bir açıyla çapraz olarak öne doğru uzanmış görmeyi tercih ederiz. Dik olarak kalkmış bir boyun genel yapıda bir sorun olduğunu işaret etmektedir ve bu kalite derecelendirmesinde köpeği düşürür.


Vücut
Her güzel hareket eden köpeğin hafif eğimli sağrısı vardır. Sağrı, sırtın çizgisel devamı olduğundan dolayı dik olması ya da kısa pelvise sahip olması nedeniyle açık hata olarak değerlendirilir.


Saldırlar köpeğin dikey olarak en yüksek noktasıdır. Sırt omurgasındaki omurgasal yapılanma temel yapıyı oluşturur. Burada kaslar birleşir ve bu kısım yeterince belirgin değilse, ön kısımdaki kaslar da yeterince görülemeyeceklerdir. Buradaki resimlere bakınca, omuzların, eklemlerin ve vücudun genel orantılarının neden ve nasıl anlatıldığı gibi olması gerektiği anlaşılır. Ressamın sağrıda ve üst çizgide biraz abarttığını ama genelde resmin amacına iyi hizmet ettiğini göz önünde bulundurun.


Eklemler, Ön çeyrek
Ön çeyreğin düzlüğü fark edilebilir olmalı. El bileği esnek olmalı ve sabit harekete olanak vermelidir. Bu yüzden Dobermannda az miktarda açıya burada izin verilebilir. Ön çeyrekte düzlüğe ulaşmak için genler üreticilere oyun oynamış ve dışa doğru dönük bukağılar ortaya çıkmıştır. Bu, aynı zamanda daha yumuşak görünüm vermek üzere her hangi bir açıya sahip bukağılar dikkat edilmesi gereken kusurlardır.


Eklemler, Arka çeyrek
Dobermann'larda uzun, güçlü kalça kasları ve geniş kalça görmeyi umut ediyoruz. İşte buradan öne ilerleme gücü geliyor. Dizdeki iyi açılanma ile kalçaya ve eşit uzunluktaki incik kemiklerine bağlanma ahenkli bir yapı oluşturur. Eğer incik kemiği (tibia), kalça kemiğinden daha uzunsa, ayaktayken, arka bacaklar geriye doğru uzanacaktır. Abartılmış bir top line (üst çizgi) görebiliriz ya da dikkatli bir hakem abartılmış açılanmaları fark edebilir. Bu şekildeki görünümün nedeni bahsedilen kemiklerin eşit orantıda olmamasıdır. Eğer incik kemikleri (tibia) kalça kemiğinden daha kısa ise, kalçanın daha düz açılanmasını görürüz ve bu durumda arkanın zayıf açılanmasından bahsedebiliriz. Yandaki açıklayıcı resimlere bakın.






Adım
Sağlıklı bir iş köpeğinin hareketleri çabuk (hızlı), uzun ve güçlü olmalıdır. Aynı zamanda hareketleri ırka has olmalı ve rahatlık yaymalıdır. Adımlar, muhteşem alacak köpekleri seçerken karar verdirici faktör olmalıdır.


Sağlam adımların temeli
- Uzun boyun, hareket halindeyken havaya kalkık pozisyonda, ön çeyrek kasları ile birleşmede temeldir. Köpek boynunu ileri uzatarak vücut yerçekimi merkezini ayarlar ve bu sayede maksimum uzunlukta adım atar.


- El bileği şok azaltıcı olarak görev yapar ve kemiklerce oluşan çizgiden farklı olabilecek kadar bir açı yapmalıdır.

- Leğen kemiğindeki 30 derecelik açıya iki sebeple ihtiyaç duyulmaktadır.

1- Bunun sayesinde arka ayak, daha dik leğen kemiğine sahip durumlara göre, daha arkaya açılabilmektedir. Gücün çoğu geriye attığında bacaktan gelmektedir ve bu nedenle neden o kadar uzağa ulaşmasını istediğimizi anlamak kolaydır.

2- Bu şekilde leğen kemiğine sahip bir köpek aynı zamanda leğen kemiğinden çıkıp arka diz etine kadar uzanan uzun kaslara sahiptir. Bu kaslar harekete güç katarlar.

- Omuzun ve üst kolun açısı mümkün olduğunca 90 dereceye yakın olmalıdır. Bunun sonucunda ön ayakların her adımda azami uzunluğa sahip olmasına imkan verir. Eğer omuzlar daha dik bir açıda olurlarsa daha kısa adımlara yok açtığı gözlemlenebilir.

- Sadece yukarıda betimlenen şekilde açılanmaya sahip örnekler azami güçte hareket edebilirler. Eğer arka çeyrek, ön kısımdan daha açılıysa, köpeğin düzeltmeye çalışacağı problemlere yol açacaktır ancak kendi hareketlerinde bu görülecektir.

- Ön bacakların arka ayaklar iterken havada kalması için, çok dik omuzlara sahip köpekler ön bacaklarını asilce ama verimsiz havaya kaldıracaklardır. Bu iyileştirici hareketi yaparken köpek kasları gereksizce kullanır ve devam eden harekete etkisi negatif olur.

- Aynı şekilde köpek diğer iyileştirici fonksiyonlarla enerji harcayabilir. İdeal adım ve eklemlerin yörüngesi, eklemlerin olduğu yerde, hem ön hem arka, tek olacak ve mümkün olan en hızlı adımda mümkün olduğunca düze yakın tırısta hareket edecektir.

- Bir köpek hareket ederken, önden ve yandan bakıldığında, eklemleri birbirleri ile düz bir hat halinde olacaktır. Ancak bu yer seviyesinden incelendiğinde, oldukça aralıklı, sağlam fizikli bir köpek değildir. Bu şekilde boş adımlara enerji harcamaktadır. Diğer yandan, eğer omuzdan ayağın topuğuna kadar olan mesafede düz bir çizgi çekecek yeteneğiniz varsa buna bakmalıdır. Eğer bu çizgide açılanmalar varsa, köpeğin yapısındaki güçsüzlük için başka yerlere bakılmalıdır.


Kürk
Eğer köpeğin parmaklarında ya da göğsünde 2-3 beyaz tüy varsa, bu köpeğin iyi ya da tatmin edici’den daha nitelikli olarak değerlendirilmesini istemeyiz. Ancak bundan daha fazla beyaz tüy varsa, bu köpek kabul edilmemelidir. Eğer göğüsteki maskeler çok açık renkliyse, değerlendirmesi bir derece düşürülmelidir. Temiz olmayan maskeler duruma göre değerlendirilmeli ama asla göz ardı edilmemelidir.


Irka Has Karakter Standardı
Irka has karakter standardı, tüm standartlar gibi, Dobermann karakteri üzerine tam bir rapor vermektedir. Standarda göre, köpeğin genel görünümü sakin, arkadaş canlısı, ailesine bağlı ve çocuklara naziktir. Canlı bir mizacı ve orta derecede sertliği olmalıdır. Hırçınlık derecesi orta seviyede olmalıdır. İş yapma kapasitesi, idare edilebilirlik, cesaret ve sertlik istenilen özelliklerdir. Kendine güven ve korkusuzluğuna özel önem verilmesi gerekmektedir.


Irk Standardında bahsedilen hatalar şu şekildedir: kendine güven eksikliği, çok yüksek sinir, fazla sertlik, çok az veya çok fazla öfke. Diskalifiye edilmeye kadar uzanan hatalar; korkaklık, sinirlilik ve agresifliktir.


Karakterin Yorumlanması için Kılavuz
Fin Dobermann Kulübü Üretim Programı Komitesi (Suomen palveluskoiraliitto Ry) olarak bilinen Fin İş Köpekleri Derneği tarafından uygulanan karakter testi ile Dobermann'ların arzu edilen karakterini değerlendirmektedir.


İŞ YAPABİLME YETİSİ                                             +2 yüksek
SERTLİK(KESKİNLİK)/ agresif davranışa eğilim           +3 sonradan saldırma olmayan orta agresyon
                                                                               +1 sonradan saldırma olmayan az agresyon
SAVUNMA İSTEĞİ                                                   +3 orta, kontrollü
KAVGA (SAVAŞMA) İSTEĞİ                                     +3 yüksek
                                                                               +2 orta
SİNİR YAPISI                                                           +3 sakin ve kendine güvenli
                                                                               +2 orta sakinlikte
HUY                                                                        +3 yüksek
                                                                               +2 orta yüksek
ZİHİNSEL SERTLİK                                                   +3 orta
ULAŞILABİLİRLİK                                                     +3 ulaşılabilir, nazik, açık
SİLAH ATIŞI                                                             + 3 atışlara karşı güven
                                                                               + 2 atışlara yabancılık
                                                                               + 3 atışlarla orta dereceli tepki

Derleyen:
Oktay GÜLSAÇAN


Kaynaklar:
ALÉN, Keijo; “Irk standardı ve değerlendirmeler üzerine yorumlar”, The Dobermann, Finlandiya: 3/1990.


ÇELEBİ, Burcu (Çev); KAPLAN, Itır Arvuz (Çev), GÜLSAÇAN, Oktay (Düz). “Fin Dobermann Kulübü’nün Üretim Programı”, Türkiye: 2007.


http://www.dpca.com